Jonge Mantelzorg?
Grof geschat een kwart van de kinderen en jongeren groeit op met een zorgsituatie thuis. Zij hebben te maken met zorgen voor een naaste met een chronische ziekte, beperking, psychische kwetsbaarheid en/of, verslaving. Dat kan een ouder zijn, een broer of zus, maar ook een grootouder of goede buur.
De brede definitie voor jonge mantelzorg heeft oog voor ‘zorgen dragen, zorgen maken en zorgen missen’. Zo kunnen de jongeren bijspringen in de fysieke zorg en in het huishouden. Maar daarnaast maken ze zich op jonge leeftijd ook meer zorgen dan leeftijdsgenoten; zorgen over degene die zorg nodig heeft, de algehele situatie en de toekomst. Ook missen ze mogelijk de nodige zorg en aandacht voor zichzelf en “ervaren ze een lagere kwaliteit van het leven dan leeftijdsgenoten zonder zorgsituatie in het gezin”[1].
[1] Roos, S. de, Tienen, I. van, en Boer, A. de (2020, februari). Bezorgd naar school. Kwaliteit van leven van scholieren met een langdurig ziek gezinslid. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau.
Positieve versus negatieve impact
Natuurlijk kan het zorgen voor een naaste ook een positieve impact hebben op de ontwikkeling van kinderen en jongeren. Ze ontwikkelen bijvoorbeeld een verhoogd empathisch vermogen en verantwoordelijkheidsgevoel, en ze hebben het gevoel dat ze iets voor hun dierbare kunnen betekenen.
Echter, de mogelijke negatieve impact van de zorgsituatie op hun ontwikkeling mag niet onderbelicht raken. De zorgen waarmee zij op jonge leeftijd geconfronteerd worden, hebben serieuze gevolgen voro hun persoonlijke ontwikkeling op zowel de korte als lange termijn. Juist in de jaren waarin ze de basis van hun eigen leven leggen.
Doordat leerlingen hun zorgen bewust of onbewust mee naar school nemen, bestaat er een kans dat de zorgsituatie een negatieve impact heeft op hun prestaties. Zo lopen ze in het onderwijs - in vergelijking met leeftijdsgenoten zonder zorgsituatie thuis - meer kans op: stress, concentratieproblemen, onderpresteren, afstromen, doubleren, hoger verzuim en zelfs voortijdig schoolverlaten (vsv).
Het tijdig signaleren en zo nodig ondersteunen van deze leerlingen is van belang, zodat hun klachten niet structureel en problematisch worden en zij zich zo veilig en kansrijk mogelijk kunnen ontwikkelen.
Projectteam
De Jonge Mantelzorg Vriendelijke School pilot wordt uitgevoerd door een projectwerkgroep onder leiding van JMZ Pro. De werkgroep bestaat uit:
